وزیر فرهنگ: پیشران علم در تمدن اسلامی کتابخانه‌ها هستند

به گزارش دات کام نیوز به نقل از خبرنگار کتاب ایرنا، سیدعباس صالحی در آیین ملی بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار در روزی که با همین نام در تقویم ثبت شده، ۲۴ آبان ۱۴۰۳ در تالار وحدت با تاکید به حضور مسعود پزشکیان رئیس جمهور در نخستین ماه‌های خدمت در جمع کتابداران گفت: نخستین آیات قران به کتاب اشاره دارد، ادامه آیات نیز در همین زمینه قابل توجه است، در این آیات در کنار نعمت آفرینش، نعمت دانش مطرح می‌شود و مسیر تمدن‌سازی اسلام را نشان می‌دهد.

وی با تاکید بر جامعه و تمدن نبوی در توجه به کتاب و کتابخوانی بیان کرد: این نگاهی بوده است که جامعه و تمدن نبوی را شکل داد. تمدن‌های بشری در تاریخ بشر پیشران‌هایی داشتند و پیشران تمدن اسلامی علم بوده است و پیشران علم در تمدن اسلامی کتابخانه‌ها بودند. با این نگاه، کتاب و کتابخانه‌ها مسیر علم هستند و چشم‌انداز آینده فعالیت‌های فرهنگی می‌تواند از این مسیر و با این نگاه باشد.

باید عمر طبیعی و علمی انسان با هم تقارن داشته باشد

صالحی اظهار داشت: انسان دو نوع عمر دارد؛ یکی عمر طبیعی و بیولوژیک و دوم عمر علمی که عمر علمی ما باید با عمر طبیعی مان تقارن داشته باشد. عمر علمی با دو مشکل رو به رو است و با دو اجبار مواجه می‌شود، این عمر موقت و ناپایدار است و دوم اینکه محدود به زمان مدرسه و دانشگاه است. کتاب و کتابخانه راه فرار از این محدودیت‌ها است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در این حوزه است که امتداد عمر علمی در طول و عمق پیش می‌آید کتاب و کتابخوانی در اینجا فرصت می‌سازد.

او با بررسی نگاه کلان جامعه‌سازی و تمدن‌سازی در حوزه کتاب و کتابخوانی بیان کرد: اگر بخواهیم عمر علمی و طبیعی تقارن داشته باشد، نیاز به کتاب کتابخوانی و کتابخانه است. ما جامعه ای هستیم که از جامعه شفاهی سنتی به جامعه شفاهی صوتی رفتیم، جامعه شفاهی خطاهای زیادی دارد در گذر سریع از جامعه سنتی به جامعه صوتی نیاز به کتابخوانی داریم.

صالحی با تاکید به سند کتابخوانی که در ماه‌های گذشته تصویب شد، ادامه داد: این سند می‌تواند به روند کتابخوانی کمک کند. اضلاع اصلی کتابخوانی مولف، ناشر، کتابفروشی، کتابخانه و کتابدار است و این اضلاع می‌تواند کتابخوانی را ترویج دهد.

به گفته او مسائل معیشتی کتابداران جایگاه ویژه‌ای دارد و این مساله اغراق آمیز نیست.
کتابخانه یا خانه سوم مردم
مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی گفت: به برکت انقلاب اسلامی، امروز شاهد شبکه‌ سه هزار۸۰۰ واحدی کتابخانه‌های عمومی با هفت هزار و ۵۰۰ تلاشگر فرهنگی هستیم؛ شبکه‌ای که در رتبه نخست منطقه قرار دارد و علاوه بر ارائه خدمات پایه‌ کتابخانه‌ای، امکان ارائه ۶۰ نوع خدمت را دارد؛ پایگاهی برای کتاب، کتابخوانی، علم‌اندوزی، گسترش اطلاعات، پر کردن اوقات فراغت، خانه‌ امنی برای مادر و کودک، نوجوان و جوان، محل کاستن فاصله‌ اجتماعی در دسترسی به خدمات برابر و باکیفیت و محیطی پویا و مطمئن برای درمان روح و جسم با کتاب.

وی ادامه داد: شاید هیچ وقت کلینیک با کتاب همراه نمی‌شد یا کتابخانه با نگارخانه، یا کتاب با مهد ولی امروز ما کلینیک کتاب داریم؛ در کتابخانه نگارخانه داریم و در کتابخانه مهد کتاب. امروز «هدهد سفید» پرنده‌ مهربان کتابخانه‌های کودک است و هم‌میهنان بهره‌مند از خدمات مهارتی و آموزشی برای راه‌اندازی کسب‌وکار در کتابخانه و امروز کتابخانه عمومی بعد از خانه و مدرسه خانه‌ سوم مردم ایران است.

یکی از راه‌های همدلی اجتماعی، «خواندن» است

رمضانی با بیان اینکه کتابخانه عمومی بدون مرزبندی مخاطبان، «وفاق» را پیش‌فرض داشته، اظهار داشت: ما معتقدیم، یکی از راه‌های همدلی اجتماعی، «خواندن» است؛ آنجا که در دل داستان با شخصیت‌ها همذات‌پنداری می‌کنیم. گزارش از آنچه امروز در ظرفیت کتابخانه‌های عمومی وجود دارد، حتماً از این فرصت خارج است ولی مواجهه تک تک شما فرهیختگان ایران‌دوست با آن در جای‌جای میهن اسلامی‌مان، از عمق وجود خوشحالتان خواهد کرد.

وی ادامه داد: به تأسی از منش رئیس‌جمهور محترم در گرامیداشت پیشینیان، توجهات شهید خدمت آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی و خدمات وزیران ادوار فرهنگ، به عنوان رؤسای هیات امنای کتابخانه‌های عمومی، دبیران‌کل نهاد و همه آنها که در رشد این درخت پرثمر نقش داشته‌اند را ارج می‌نهم.

رمضانی به نمایندگی از همکاران کتابدارش سه درخواست از رئیس جمهور اعلام کرد: توسعه‌ شبکه‌ کتابخانه‌های سیار، تکمیل طرح های نیمه‌تمام و ایجاد کتابخانه در شهرهای فاقد کتابخانه در دستور کار قرار گیرد. انجام این مهم در راستای عدالت اجتماعی و رفع یکی از دغدغه‌های جنابعالی در حوزه‌ فرهنگ است. می‌دانیم که برای حوزه‌های آموزش و پرورش و بهداشت، بیشتر زمان می‌گذارید؛ شاید چون یک طبیب، بهتر از دیگران می‌داند که پیشگیری و بهداشت مقدم بر درمان است؛ ضمن اینکه با توجه به افزایش قیمت کتاب، خرید کتاب برای کتابخانه‌های عمومی، علاوه بر ایجاد دسترسی عمومی به کتاب، به صورت غیرمستقیم حمایتی از ناشران و نویسندگان خواهد بود.

وی در بیان درخواست دوم اعلام کرد: شرایط خطیر کشور و محدودیت‌های بودجه‌ای دولت را درک می‌کنیم اما همکاران کتابدار من از نظر معیشتی تحت فشار هستند و از رفاهیات و مزایای جاری و مصوب دولت به خاطر کمبود منابع مالی محرومند. شخصیت فرهنگی کتابداران از هیاهو به دور است و ارائه خدمت را به این خواسته‌های به‌حق وابسته نمی‌کنند. لذا درخواست دارم، چنانکه در دیگر حوزه‌ها نشان داده‌اید، با یکسان‌سازی و توجه به معیشت، عدالت را در حق‌شان به جای آورید.

رمضانی در بیان درخواست سوم توضیح داد: ساختار اداری این نهاد عمومی غیردولتی با چند تصمیم دولت و مجلس می‌تواند به بهره‌وری بسیار بیشتری دست یابد. این شبکه گسترده و چابک، با بیش از ۸۰۰ کتابخانه روستایی، بدون ساختارسازی جدید، می‌تواند پایگاه حضور گروه‌های متنوع و متکثر جامعه برای حل مسائل باشد. این شبکه و جهادگرانش را، چنانکه هست، بزرگ ببینید و آن را در آزمون‌های وسیع محک بزنید.

وی با اشاره به اینکه رئیس جمهور در ماه‌های ابتدایی دولت چهاردهم در جمع اهالی فرهنگ، خصوصاً کتابداران دلسوز، اثرگذار و بی‌ادعا حاضر شد، گفت: از شما ممنونم. شما اولین رئیس‌جمهوری هستید که در سال اول دولت‌تان به این جمع آمدید. چون منش شما مردمی است، دوست دارم این‌گونه عرض ارادت کنم «آقای رئیس‌جمهور دمتان گرم و علی یارتان!»